Tok, tik jij je eitje van de hobbyboer of uit de supermarkt?

Heeft u hier wel eens over nagedacht?

De reden hiervoor ligt in het feit dat commerciële legkippen doorgaans een levensduur van slechts 1,5 tot 2 jaar hebben. Hierdoor hebben zij minder tijd om PFAS-stoffen in hun lichaam op te bouwen. Hobbykippen daarentegen bereiken vaak een leeftijd van 6 tot 8 jaar, waardoor schadelijke stoffen zich gedurende een langere periode kunnen ophopen.

Dit vormt het essentiële verschil.

Even een gewetensvraagje

Nu je weet dat een legkip in de industrie maar 1,5 tot 2 jaar leeft? Kort genoeg om geen PFAS-bommetje te worden, maar lang genoeg om stapels eieren te produceren. De hobbykip daarentegen? Die scharrelt lekker door tot een jaar of 8. Ondertussen verzamelt ze niet alleen wormpjes, maar ook een hoop schadelijke stoffen.

Dus, wat kies je: jouw gezondheid of hun geluk?

Een gezond eitje van een kort leven, of een vervuild eitje van een gelukkig en lang bestaan? Gezonde eieren… maar dan wel ten koste van het kippenleven?

Schoon eten of een schoon geweten?

Tsja… dat is nog eens een eitje tikken over ethiek.

Het is begrijpelijk dat velen het advies van het RIVM niet direct opvolgen — dat was aanvankelijk ook mijn eigen houding. Totdat ik mij verder in de materie verdiepte.

Wanneer u regelmatig eieren van uw eigen kippen consumeert, is het dan niet verstandig om deze eieren te laten testen? Dit geeft u immers inzicht in de mogelijke gezondheidsrisico’s.

De standaard test via Testenoppfas.nl biedt gedetailleerde meetresultaten en kost €269,50. Een voordeliger alternatief is verkrijgbaar via pfastest.nu. Deze test wordt uitgevoerd door het gerenommeerde laboratorium Cotecna. Voor minder dan de helft van de prijs screenen zij eieren op de aanwezigheid van PFAS. Tegen een meerprijs is het tevens mogelijk om de exacte hoeveelheden van deze stoffen te laten bepalen.

Wat kan de oorzaak zijn?

Junglen Zwaan laat in zijn nieuwsbrief o.a. het volgende lezen.

Regenwormen vermoedelijk hoofdoorzaak
Een onderzoek van vorig jaar bracht aan het licht dat regenwormen een belangrijke oorzaak zijn van hoge PFAS-concentraties in eieren van hobbykippen (2, 3). De kippen eten de wormen, waardoor vooral de PFAS-variant PFOS in de eieren terechtkomt. De gemeten hoeveelheden PFAS in de wormen verklaren het grootste deel van de concentraties in de eieren.

Positieve gezondheidseffecten van eieren
Gelukkig is er ook goed nieuws over eieren! Want hoewel we voorzichtig moeten zijn met eieren van hobbykippen, blijkt uit recent wetenschappelijk onderzoek dat gewone eieren uit de supermarkt juist zeer gezond voor ons zijn.

Een grote Australische studie van de Monash University volgde zes jaar lang ruim 8700 ouderen. De uitkomst is verrassend positief: mensen die één tot zes keer per week een ei aten, hadden een 17% lagere kans om te overlijden dan mensen die zelden of nooit eieren aten. Het onderzoek liet ook zien dat regelmatige ei-eters 29% minder kans hadden om te overlijden aan hart- en vaatziekten. Opvallend is dat deze positieve effecten ook golden voor mensen met een verhoogd cholesterolgehalte

Voedingswaarde van eieren
De onderzoekers schrijven deze gezondheidsvoordelen toe aan de vele voedingsstoffen in eieren. Ze zien eieren als een rijke bron van belangrijke voedingsstoffen, zoals hoogwaardig eiwit, gezonde onverzadigde vetzuren en diverse vitamines - waaronder B-vitamines, foliumzuur en de vitamines E, D, A en K. Ook bevatten eieren mineralen zoals jodium voor een goede schildklierwerking en selenium dat werkt als een krachtige antioxidant.

Bescherming hart- en bloedvaten
Wat eieren extra interessant maakt voor ons hart- en vaatstelsel zijn de omega 3-vetzuren die erin zitten. Recente studies tonen aan dat biologische eieren meer omega-3 bevatten en een gunstigere omega 6-/omega 3-verhouding hebben dan gangbare eieren (5, 6). Dit is gunstig voor ons hart- en vaatstelsel. Daarnaast bevatten eieren bijzondere eiwitten die als een antioxidant kunnen werken: fosvitine, ovotransferrine en ovalbumine. Deze stoffen gaan de oxidatie van vetten tegen, wat helpt om je bloedvaten gezond te houden. Ook bevatten eieren choline, een stof die volgens wetenschappelijk onderzoek ontstekingen in het lichaam kan verminderen en daarmee het risico op hart- en vaatziekten kan verlagen (7).

Aldus Juglen Zwaan. 

PFAS in hobbykip-eieren? Daar waarschuwt het RIVM voor. Maar garnalen? Geen woord.

We weten inmiddels dat hobbykippen PFAS binnenkrijgen via de grond, regenwormen en water. Geen verrassing dus dat hun eieren deze schadelijke stoffen bevatten. Maar wat vaak onderbelicht blijft: ook garnalen zitten vol PFAS.

Net als regenwormen leven garnalen op of in de bodem, waar ze deze stoffen opnemen uit vervuild slib en water. En toch: geen officiële waarschuwing over garnalen in de supermarkt. Terwijl ze wél deel uitmaken van het dieet van veel mensen, ook kinderen.

Het roept vragen op. Waarom ligt de focus zo sterk op hobbykip-eieren, terwijl andere bronnen met vergelijkbare risico’s buiten beeld blijven?

Bewustwording is belangrijk. Niet om bang te maken, maar om keuzes te kunnen maken op basis van informatie. Want PFAS zit helaas niet alleen in eieren van eigen erf.

Het is begrijpelijk dat je je afvraagt of een overheidsinstituut zoals het RIVM volledig onafhankelijk kan opereren, gezien het feit dat het wordt gefinancierd door de overheid. Een terechte vraag is ook of er aanvullende onderzoeken zijn uitgevoerd door andere, niet-overheidsgerelateerde instanties. Hier gaan we dieper op in.

Aanvullende onderzoeken buiten het RIVM:

1. Onderzoek door Arcadis en Tritium Advies B.V.: In oktober 2023 startten de gemeenten Dordrecht, Molenlanden, Papendrecht en Sliedrecht een onderzoek naar PFAS in eieren van hobbykippen. Dit onderzoek werd uitgevoerd door Arcadis en Tritium Advies B.V., in samenwerking met Wageningen Food Safety Research (WSFR) en het RIVM. De resultaten toonden verhoogde PFAS-concentraties aan in eieren van hobbykippen uit Zuid-Holland Zuid en de gemeente Altena.
2. Advies van BuRO (NVWA): Het Bureau Risicobeoordeling & Onderzoek (BuRO), onderdeel van de NVWA maar onafhankelijk in zijn adviezen, heeft een eigen risicobeoordeling uitgevoerd over PFAS in eieren van hobbykippen. Hun onderzoek wees uit dat langdurige consumptie van deze eieren kan leiden tot een verhoogde inname van PFAS, met potentiële gezondheidsrisico’s als gevolg.
3. Onafhankelijk journalistiek onderzoek door Zembla: Het onderzoeksprogramma Zembla richtte zich op PFAS-vervuiling in Nederland, met bijzondere aandacht voor de Chemours-fabriek in Dordrecht. Hun onderzoek onthulde dat Chemours al jarenlang op de hoogte was van de schadelijke effecten van PFAS en dat deze stoffen in aanzienlijke hoeveelheden in het milieu terecht zijn gekomen. Zembla’s werk heeft bijgedragen aan meer publieke aandacht en druk op beleidsmakers om maatregelen te nemen.

Conclusie:

Naast het onderzoek van het RIVM zijn er ook andere studies uitgevoerd door onafhankelijke adviesbureaus, wetenschappelijke instellingen en journalistieke organisaties. Deze onderzoeken bevestigen de bevindingen over de aanwezigheid van PFAS in eieren van hobbykippen en benadrukken de noodzaak om voorzichtig te zijn met consumptie. Ze bieden waardevolle inzichten die bijdragen aan een completer beeld van de situatie.