Het oerbrein vs. het mensbrein – wie zit er aan het stuur?

Beeldspraak die je niet snel vergeet:

Het oerbrein is een olifant. Het mensbrein is de berijder. Zolang jij je mensbrein traint, kun je die olifant leiden.

Maar bij stress? Dan rent de olifant waar hij zin in heeft – en sleurt jou mee. 

Op 30 december 2024 bracht VerryWelMind het onderzoek uit: "What Happens in Your Brain When You're Angry, According to Psychology." Fight, flight, of gewoon een tafel omgooien? Check hier de Nederlandse vertaalde versie in deze pdf.

Ouderwets vs Modern?

Ja, je kunt zeggen dat het oerbrein “ouderwets” is: het werkt zoals het honderdduizenden jaren geleden werkte. Maar dat betekent niet dat het slecht is – het is nog steeds nodig in noodgevallen (bijvoorbeeld bij gevaar).

Het mensbrein is “moderner” in de zin van evolutie: het ontwikkelde zich later en is uniek geavanceerd bij de mens. Maar het vereist meer energie en rust om goed te kunnen functioneren. Daarom schakelt het snel uit bij stress – dan grijpt het oerbrein de macht.

Je oerbrein saboteert je geluk (en wat je daaraan kunt doen)

In je hoofd leven twee breinen: het oerbrein en het mensbrein. Ze botsen vaker dan je denkt.

Je oerbrein wil maar één ding: overleven. Het scant continu op gevaar, zoekt comfort en vermijdt pijn. Het denkt in zwart-wit, is snel, impulsief en gedreven door angst, honger, boosheid en behoefte aan zekerheid.

Je mensbrein (de prefrontale cortex) is jonger en slimmer. Het denkt vooruit, maakt plannen, stelt doelen en voelt mee met anderen. Maar het kost meer energie en is langzamer. Zeker onder stress schakelt je systeem automatisch terug naar het oerbrein. Gevolg? Je grijpt naar chocola, zegt "ja" terwijl je "nee" bedoelt, en blijft in situaties hangen die je eigenlijk allang bent ontgroeid.

Herken je dit?

Je weet wat goed voor je is, maar je doet het niet.

Je blijft scrollen terwijl je eigenlijk naar buiten wilt.

Je wilt rust, maar je blijft jezelf opjagen. Dat is je oerbrein aan het stuur.

Hoe krijg je je mensbrein terug aan het roer?

Stop. Adem. Eén bewuste ademhaling kan je al uit de automatische piloot halen.

Stel een simpele vraag: “Wat heb ik nú nodig?”

Beweeg. Een wandeling of dans doorbreekt oerpatronen.

Slaap & voeding. Zonder energie wint het oerbrein altijd.

Wees mild. Je oerbrein is niet fout. Het wil je beschermen. Maar jij mag kiezen wie de baas is.

Je bent geen robot. Maar ook geen slaaf van je instincten. Bewustzijn is je kracht. Gebruik het.

🧠 Tabel – 6 eenvoudige oefeningen om je mensbrein te trainingen om een tekst te typen.